«Καρπάθια 1»: Μία πρώτη πρόταση για την αρχή της εξόδου

Η ελληνική οικονομία και κοινωνία μέσω των πολιτικών της εκπροσώπων πρέπει να κάνει συγκεκριμένα βήματα προς την κατεύθυνση εκείνη που θα μας απομακρύνει από τη σύγκρουση με το παγόβουνο. Τα βήματα αυτά δεν είναι απλά, ούτε μπορεί να είναι αόριστα. Περίπλοκες καταστάσεις που διαμορφώνονταν επί δεκαετίες δεν θα επιλυθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, πρέπει να αισθανόμαστε ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση.

Αναφέρομαι στο θέμα του χρέους των Ασφαλιστικών Ταμείων και των τραπεζών. Ας σημειωθεί ότι τα ασφαλιστικά ταμεία, ως ο πλέον «ακάλυπτος» τομέας της οικονομίας, θα υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες. Θα διατυπώσω λοιπόν μία σκέψη (που δεν διεκδικεί απόλυτη πρωτοτυπία) για την επίλυση τουλάχιστον ενός μέρους του συνολικού προβλήματος.

Το πλέον σοβαρό ζήτημα είναι αυτό των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου που έχουν τα Ασφαλιστικά Ταμεία (περίπου €30 δισ.). Οι ελληνικές τράπεζες, από την άλλη, έχουν περίπου €55 δισ., τα οποία έχουν ενεχυριάσει στην ΕΚΤ για την παροχή ρευστότητας, με αποτέλεσμα σε περίπτωση χρεοκοπίας να κινδυνεύει και η ΕΚΤ! Σε περίπτωση που γίνει οποιασδήποτε μορφής κούρεμα, αυτό θα αφορά και τα ομόλογα, είτε μπουν στην ανταλλαγή είτε όχι.

Επομένως, είναι μάλλον ακατανόητη η σχετική συζήτηση που γίνεται από τους Έλληνες πολιτικούς σχετικά με το ότι τα ομόλογα ιδίως των Ασφαλιστικών Ταμείων θα προφυλαχθούν με κάποιον μαγικό τρόπο που κανείς δεν εξηγεί σε κανέναν, αλλά και κανείς δεν απαιτεί να του εξηγηθεί ο τρόπος διαφύλαξης της ακεραιότητάς τους.

Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι αυτοί που μάχονται υπέρ της σωτηρίας των ομολόγων των Ασφαλιστικών Ταμείων (και κάνουν, βεβαίως, πολύ καλά), την ίδια στιγμή οι ίδιοι υποστηρίζουν με απόλυτη βεβαιότητα ότι θα «γίνει μεγάλο κούρεμα». Εάν όμως συμβεί αυτό, τότε γιατί να μη διαφυλαχθεί η αξία των ομολόγων με μια ανταλλαγή ουσιαστικά με «Ευρωομόλογα»; Ας μην ξεχνάμε ότι η αξία των Ελληνικών Ομολόγων σήμερα βρίσκεται περίπου στο 40% της ονομαστικής τους αξίας. Πολύ φοβάμαι ότι τις διοικήσεις των Ταμείων και ορισμένους κυβερνητικούς παράγοντες τους αποτρέπει το γεγονός ότι θα πρέπει να εγγράψουν ζημίες της τάξης του 6%-8% και οικονομικές απώλειες συνολικά 21%. Προτιμούν λοιπόν, αντί να κατηγορηθούν ότι έκαναν μια κίνηση που ζημιώνει τα Ταμεία σε περιορισμένο ποσοστό σήμερα, να βάλουν τις οικονομίες των ασφαλισμένων σε μία μελλοντική περιπέτεια που μπορεί να οδηγήσει σε πολύ μεγαλύτερες μειώσεις στην αξία των ομολόγων τους στο μέλλον. Εκτός εάν έχουν συμφωνήσει κάτι άλλο που εμείς δεν γνωρίζουμε.

Προς το παρόν λοιπόν η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να εκκινήσει μόνη της, χωρίς δηλαδή να περιμένει εξωτερικές παρεμβάσεις, την αντικατάσταση των αξιών αυτών με δημόσια ακίνητη περιουσία. Συγκεκριμένα, οι αξίες των ομολόγων που διακρατούνται από τα Ασφαλιστικά Ταμεία και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα μπορούσαν να ανταλλαγούν με αξίες που αντιπροσωπεύουν δημόσια ακίνητη περιουσία, της οποίας η αξία θα εκχρηματιστεί στις αγορές.

Τα άμεσα πλεονεκτήματα της σκέψης αυτής είναι τα εξής:

α)διασώζονται τα Ασφαλιστικά Ταμεία

β)οργανώνεται εκ νέου το ελληνικό τραπεζικό σύστημα

γ)βελτιώνεται η κεφαλαιακή δομή της ΕΚΤ

δ)μειώνεται σημαντικά και καίρια το Ελληνικό Δημόσιο Χρέος.

Οι «Σύμμαχοι» στο σχέδιο αυτό είναι: α) οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι, β) οι μέτοχοι του τραπεζικού συστήματος, γ) οι καταθέτες και οι δανειζόμενοι, δ) η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ε) η Γερμανία και η Γαλλία. «Σύμμαχοι» δεν είναι οι ενδιαφερόμενοι ν’ αγοράσουν μερίδια δημόσιων επιχειρήσεων.

Οι «Εχθροί» στο σχέδιο δεν είναι τα συνδικάτα των επιχειρήσεων του δημοσίου που πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν, αλλά δεν ιδιωτικοποιούνται. «Εχθροί» του σχεδίου είναι: α) όλοι οι οπαδοί της αντίληψης «όσο χειρότερα τόσο καλύτερα», ή «η εξαθλίωση θα δημιουργήσει φίλους και οπαδούς», και β) όλοι όσοι εποφθαλμιούν τη δημόσια ακίνητη περιουσία με σκοπό να την αποκτήσουν σε κόστος πολύ μικρότερο της αξίας της σε κάποια άλλη στιγμή.

Τα πραγματικά προβλήματα στην παραπάνω σκέψη εντοπίζονται κυρίως: α) στη σύγχυση επί των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, η οποία αφορά την ακίνητη αυτή περιουσία που είναι συνυφασμένη με τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό και β) στην παρούσα περίοδο απομείωσης των αξιών που δυσχεραίνει μια «σωστή» αποτίμηση της ακίνητης περιουσίας.

Η ανταλλαγή αυτή των ομολόγων θα πρέπει να γίνεται σταδιακά στο βαθμό που εξελίσσεται η διαδικασία της εκκαθάρισης των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Μία αρχική εκτίμηση, η οποία θα καθορίσει και τις Αρχές Συμφωνίας των Ασφαλιστικών Ταμείων, των Τραπεζών και του Ελληνικού Δημοσίου μπορεί να προσδιοριστεί από τους Ορκωτούς Εκτιμητές.

Καθ. Παναγιώτης Ε. Πετράκης